Susreti između verbalnog i vizuelnog imaju dugu istorju, koja seže do antičkih zapisa, ranohrišćanskih pesama ili iluminiranih srednjevekovnih rukopisa.
No, naročito u 20. veku – dobu obeleženom eksplozijom nove komunikacijske i informatičke tehnologije – avangarde i neoavangarde dodatno usložnjavaju njihove odnose. Pojavom kubizma, u kome slika napušta svoju funkciju vernog prikazivanja stvarnosti koja nas okružuje i stiče visok stepen autonomije, započinje integracija reči u sliku. U kolažu – kubističkoj invenciji –
slova, reči i tekstovi iz novina stvaraju sliku zajedno s drugim naslikanim ili stvarnim elementima. Reči postaju vizuelni elementi i njihovo značenje gubi svoju važnost. Oslobađenje reči od pravila jezika i njihova upotreba kao vizuelnih znakova dobija naročiti zamah s neoavangardama nakon Drugog svetskog rata u jeziku vizuelne i konkretne poezije. Pesnici postaju istraživači vizuelnih struktura, često migrirajući iz poezije u vizuelnu umetnost, stvarajući radove koji remete jasnu podelu na reči i slike. Štaviše, čitanja postaju prostorna iskustva, budući da se pesme preobražavaju u vizuelne i taktilne predmete, prekoračujući granice medija kao što su slikarstvo i skulptura. Pritom se mi, kao njihovi promatrači, pretvaramo u aktivne sudeonike umetnikovih misaonih igara. Istraživanja poezije nastavljaju se kroz konceptualnu umetnost, dok nam radikalne prakse u poeziji razotkrivaju elementarne procese poetskog stvaranja, istovremeno pretvarajući papir, olovku i reči u poetske objekte. Četiri primera koja su pred vama, u rasponu od nadrealizma preko neoavangarde do konceptualnog istraživanja odnosa reči i slika, otkrivaju koliko njihovo međusobno delovanje može biti raznorodno.
objekt
papir, kolaž, tekst pisan pisaćom mašinom, flomaster
⌀Ř 20 cm
© MSU
tempera / lesonit
140 x 122 cm
© MSU
pastel / papir
tuš, akvarel
32 x 31 cm
okvir: 54 x 43 cm
© MSU
1981.
© MSU