Izvođačka umetnost
Performans je postao jedan od ključnih termina novog veka. Tradicionalno, ovaj je pojam povezan s umetničkim praksama koje su usvojile određene pozorišne i ceremonijalne tehnike i pristupe. Izvođačku praksu dekonstruisali su umetnici, od druge polovine 20. veka pa nadalje, koji su bili zainteresovani za rušenje pozorišnih i umetničkih pravila. Osmislili su nove načine šokiranja publike na temelju živog i direktnog pristupa, kao i jedinstvenog, jednokratnog prezentiranja umetničkih dela. Neponovljivost dela i neposredan odnos s publikom bili su presudni za prvu generaciju novih umetnika-izvođača.
Danas je bolje koristiti termin „izvođačka umetnost“ umesto „umetnost performansa“. Razlog tome je to što je, u užem smislu, strogo značenje performansa zamenjeno višedimenzionalnim, hibridnim načinima razumevanja i upražnjavanja tog žanra. Takvo redefinisanje postignuto je prvenstveno zahvaljujući transmedijalnom načinu rada, onom koji je povezao izvorno značenje performansa sa drugim tehnologijama i medijima, te je proizlazilo iz direktnog odnosa s publikom. S druge strane, ovaj koncept je dobio na važnosti delimično zahvaljujući umnožavanju i širenju koncepta „performativnosti“ koji su stavili naglasak na pitanja koja se odnose na posredovanje i područja delovanja umetnosti, a ne na pitanje same teatralnosti.
„Performativnost“ je pojam koji je nastao sredinom 20. veka sa radom Džona Ostina (John Austin) i doneo sa sobom radikalni paradigmatski pomak u našem razumevanju umetnosti – od semantičkog i semiotičkog pristupa umetnosti – utemeljenog na pitanju „Šta to znači?“, do pragmatičnog pomaka utemeljenog na promeni pitanja u „Šta ona može učiniti?“. Od performansa, pristupa nalik performansu i performativnosti, danas je na kocki pitanje delovanja umetnosti i njene moći ne samo da predstavlja svet, već i da ga izaziva i menja.
