Tokom 20. veka kolektivni rad umetnika poprimao je različite oblike. Deleći zajedničke ideale, umetnici su delovali u čvrsto strukturisanim grupama kako bi promovisali zajednički umetnički program, kao i u neformalnim zajednicama kako bi ujedinili srodne poglede na svet. Kolektivni rad u obliku grupa s manifestima i zajedničkim estetskim programima, karakterističan za istorijske avangarde, zamenila je raznolikost labavijih i manje koherentnih grupa konceptualnih umetnika u kasnim 1960-im i 1970-im, da bi se one ponovno pojavile u postmodernizmu upravo kao njihova imitacija, citat ili parodija. Naročito su u nepovoljnim društvenim i kulturnim prilikama, suprotstavljajući se dominantnim umetničkim i društvenim vrednostima i normama, umetnici zajednički tragali za alternativnim prostorima delovanja. Duhovna srodnost, zajednički pogled na svet ili politički stav, mogu biti podsticaj kolektivnom radu umetnicima sasvim različitih poetika, dok „kolektivno“ može predstavljati ideju sasvim suprotnu prostoru smanjenog individualizma. Delovanje i aktivnosti grupe, oblici interakcije njenih članova, kao i odnos koji uspostavljaju između kolektivnog i individualnog, može poprimiti vrlo različite forme, granajući se pritom od jednostavne razmene ideja, preko grupnih izložbi – akcija, do stvaranja kolektivnog umetničkog dela. Svaka grupa uspostavlja jedinstveni način kolektivnog postojanja i delovanja, a neke od njih otkrićete ovde.
Foto poziranje na otvarenju samostalne izložbe Julija Knifera u Galeriji suvremene umjetnosti u Zagrebu, 1966.
c/b fotografija
18 x 24 cm
Članovi: slikari Josip Vaništa, Marijan Jevšovar, Julije Knifer, Đuro Seder; vajar Ivan Kožarić; teoretičari i kritičari umetnosti Radoslav Putar, Matko Meštrović, Dimitrije Bašičević Mangelos; arhitekt Miljenko Horvat
fotograf: Branko Balić
© MSU
c/b fotografija, Izložba akcija, Trg republike, Zagreb, 1978.
članovi: Boris Demur, Željko Jerman, Vlado Martek, Mladen Stilinović, Sven Stilinović, Fedor Vučemilović
© MSU
Fotografije, tekstovi, paspartui, legende
56 x (49,8 x 34,8) cm
© MSU
kombinovana tehnika / drvo
68,4 x 46,5 x 6 cm
članovi: Dušan Mandič, Miran Mohar, Andrej Savski, Roman Uranjek, Borut Vogelnik
© MSU